تاریخچه مداد

تاریخچه مداد غنی است و به 400 سال قبل بر می گردد. از مداد برای ثبت و ایجاد امور گوناگون در زندگی استفاده می‌شود.وقتی که به مداد فکر می‌کنیم، معمولاً دوران کودکی را به یاد می‌آوریم که قبل از خودکار، مداد در دست داشتیم. با این حال، نوشتن یا حتی ترسیم با مداد در دوران بزرگسالی هم می‌تواند لذت‌بخش باشد. جان استین بک، رونالد دال، ارنست همینگوی، هنری دیوید توریا و توماس ادیسون افرادی بودند که بسیار از مداد استفاده می کردند.مداد برای  فضانوردان در فضا نیز بسیار کاربردی بوده است.

روش “نوشتن” در طول زمان، به ویژه با پیشرفت تکنولوژی، تغییر کرده است ، اما همیشه نوشتن با دست به عنوان تجربه‌ای لذت‌بخش و نوعی هنر ارزش خود را حفظ کرده است. پس ارزش و جایگاه  مداد برای همگی مشخص است. در اینجا می‌خواهیم پاسخ این سؤال را بدهیم که چرا هیچ کدام از مدادهای موجود یکسان نیستند و هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.اما پیش از آن به این نکته بپردازیم که مداد سربی از چه ماده‌ای ساخته شده است؟ توجه داشته باشید که ماده سازنده، سرب نیست. واقعیت این است که هسته مداد از یک ماده معدنی غیر سمی به نام گرافیت ساخته می‌شود.واژه گرافیت از واژه یونانی “گرافین”، به معنی نوشتن یا  ترسیم مشتق شده است.

در سال 1564 در انگلستان معدن بزرگی کشف شد معدنچیان با ماده سیاه رنگی رو به رو شدند این ماده همان مغز مداد یا گرافیت روزگار الان بود. اکتشافات نشان داد که این ماده نشانه‌های سیاه‌ رنگی را به دنبال خود به جای می‌گذارد،بنابراین ازگرافیت برای نوشتن و ترسیم استفاده کردند. گرافیت نرم و شکننده بود و کاربران اولیه شاخه‌های گرافیت را با استفاده از یک نوار از چوب به یکدیگر گره می‌زدند تا از شکستن گرافیت جلوگیری کنند. در مراحل بعدی بود که تقسیم گرافیت به شاخه‌های باریک در بین قطعات چوب شکل گرفت و رواج پیدا کرد.

در سال 1795،نیکولاس یاکوس کونته شیمیدان فرانسوی که از جنگجویان ارتش ناپلئون هم بود روش جدیدی را برای ساخت مدادهای سربی ابداع کرد. او در این روش خاک رس را به سایر مواد سازنده اضافه کرد.او کشف کرد که ترکیب پودر گرافیت و خاک رس در آب بافتی را تشکیل می‌دهند که گرافیت را سخت‌تر می‌کند. به این ترتیب هم شکل گرافیت بهتر شده و چسبندگی آن به سطح را بهبود می‌بخشد. در سال‌های بعد همین مورد تولید کنندگان را قادر ساخت تا سختی و نرمی نشانه‌های روی کاغذ را کنترل کنند

• 

امروزه مداد چگونه تولید می شود؟

امروزه در کارخانه های مدادسازی گرافیت و خاک رس را با یکدیگر ترکیب می کنند و تمام ناخالصی‌های آن را می گیرند ، یک دستگاه آن را به شکل بلوکی بزرگ در می آورد. مرحله بعد را به دو روش می‌توان انجام داد که انتخاب هر کدام از آنها به تولید کننده و امکانات آن بستگی دارد، روش اول آن را در یک کوره حرارت می‌دهند تا رطوبت آن از بین برود یا از روش دوم استفاده می کنند که برای خشک کردن کامل تمام آب موجود در آن یک دستگاه مخصوص وجود دارد. در مرحله سوم مخلوط را به داخل پودر دیگری ریخته و به آن آب اضافه می‌کنند تا یک خمیر نرم تهیه شود. در مرحله چهارم خمیر را از یک لوله فلزی عبور می‌دهند تا به شکل شاخه‌های باریک درآید سپس در اندازه‌های مناسب برای مداد بریده می‌شوند. سرانجام آنها را در روغن یا موم قرار می‌دهند تا صاف و هموار گردند.

پوشش خارجی مداد چگونه تولید می شود؟

عمدتا روکش مدادها از چوب ساخته می‌شوند .با یک درخت می توان حدود 2500 روکش مداد تولید کرد. معمول‌ترین درختان برای تولید مداد “سدر”و “باسوود” هستند.
مراحل تولید به این صورت است که اول درختان را جمع‌آوری میکنند و آن ها را در قطعه‌هایی باریک باریک برش می زنند.این شاخه‌های باریک به کارخانه تولید مداد فرستاده می‌شوند. در آنجا هر هسته مداد در بین دو لایه از قطعات چوب قرار می گیرد در مرحله بعد لایه‌های چوب را به یکدیگر می‌چسبانند و منتظر می‌مانند تا خشک شوند.پس از خشک شدن آنها را وارد دستگاهی به نام شکل دهنده (Shaper) می‌کنند. در آنجا مدادها در طول و شکل دقیق خود برش داده می‌شوند سپس مداد را از طریق دستگاه مخصوصی جلا می‌دهند. در این مرحله لایه‌های لاکی به مداد افزوده می‌شود، تعداد این لایه‌ها به رنگ انتخابی بستگی دارد و گاهی اوقات تا 10 لایه را به آن اضافه می‌کنند.همچنین، تولید کنندگان معمولاً عنوان کارخانه، شماره تلفن و یا لوگوی خود را روی مداد حک می‌کنند. اکنون مدادها آماده هستند و حتی یک سر آنها برای استفاده تیز شده است.
در سال 1858 “هیمان لیپمن” یکی از سرمایه گذاران صنعت مداد ،یک پاک‌کن را به مداد الحاق و آن را به عنوان اختراع ثبت کرد. قبل از این تاریخ برای پاک کردن نشانه‌های گرافیت از نان استفاده می‌کردند. آقای “هیمان پیلمن” باعث شد تا 30 مارس روز مداد نام گذاری شود.

قدیمی ترین تولیدکننده فعال مداد در جهان

فیبر کستل (Faber-Castell) به طور رسمی در سال 1761 تأسیس شد و بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین کارخانه تولید خودکار و مداد و سایر نوشت‌افزارهای مورد استفاده است. کاسپر فیبر کابینت‌ساز بود و در کنار تولیدی اصلی کارخانه در دهه 1600 تولید مداد را آغاز کرد و سرانجام دریافت که در کسب‌وکار مداد موفقیت بیشتری به دست خواهد آورد. پس از مرگ مالک کارخانه، پسر وی امور را به دست گرفت و زمین‌های بیشتری را به دست آورد که امروزه هم مرکز اصلی فیبر کستل به شمار می‌رود.

اما در دوران مدیریت نتیجه کاسپر فیبر، لوتر بود که کارخانه کوچک خانوادگی در سال 1839 شاهد رشد سریع صنعت مدادسازی آلمان بود. او توانست با دریافت حقوق انحصاری معدن گرافیت در صربستان (سال 1859) امتیاز واقعی بازار را به دست آورد. مداد نیز در سراسر جهان محبوبیت فراوانی کسب کرده بود. در دوران جنگ‌های داخلی آمریکا صادرات مداد به این کشور دشوار شد، به همین خاطر برادر او، ابرهارد کارخانه‌ای را در بروکلین بنیاد نهاد. بعدها این کارخانه مسیر متفاوت خود را انتخاب کرد و کارخانه مستقل ابرهارد فیبر تأسیس شد.عنوان کستل پس از ازدواج وارث بارون فیبر با الکساندر کستل رودهاوسن در سال 1898 به عنوان کارخانه اضافه شد. امروزه هشمین نسل از فیبر کستل‌ها در این کارخانه مشغول فعالیت تجاری هستند.

• 

درجه های مداد چه مفهومی دارند؟

هسته مداد در اصل از گرافیت و خاک رس ساخته می‌شود. سختی و نرمی مداد روی کاغذ به مقدار رس اضافه شده به گرافیت بستگی دارد هرچه مقدار خاک رس بیشتر باشد، مداد سخت‌تر و سبک‌تر است،هرچه مقدارخاک رس اضافه شده کمتر باشد، مداد نرم‌تر و مشکی‌تر خواهد بود. فرمول‌بندی این مخلوط درجه سرب آن را نیز مشخص می‌سازد.
دو سیستم درجه‌بندی برای مداد وجود دارد :

1. درجه‌بندی‌های آمریکایی
   در سیستم آمریکایی از اعدا یک تا چهار استفاده می‌کنند .
   مقیاس درجه‌بندی آمریکایی، که توسط نیکولاس کونته اختراع شد، برای توصیف روشنی و سختی هسته مداد از عدد استفاده می‌کند.
   هرچه عدد بیشتر باشد، هسته هم سخت‌تر است. در این درجه‌بندی شماره 2 1/2 به عنوان مقیاس میانگین در نظر گرفته که برابر است با درجه HB در سیستم اروپایی. معمولاً گفته می‌شود که درجه سرب و نتایج آن از برندی به برند دیگر متفاوت است. برای مثال، سرب‌های ژاپنی معمولاً تاریک‌تر از سرب‌های اروپایی هستند، هرچند که از یک سیستم یکسان پیروی می‌کنند.
2. درجه بندی های اروپایی
   درسیستم اروپایی از حرف از “H” و “B” برای تعیین میزان سختی و نرمی مداد بهره می‌برد.
   بنیان گذار کوهی نور در جمهوری چک پی برد که می‌توان از طریق تغییر ترکیب خاک رس و گرافیت شدت تاریکی و روشنی مداد را تغییر داد. حروف عبارت بودند از 4H، 3H، 2H، 1H، H، F، HB، B، 2B، 3B، 4B، 5B، 6B و … .درجه HB برای نام‌های هاردموت و بودجوویچ، موقعیت جغرافیایی شرکت، انتخاب شده بود. این درجه امروزه سایز استاندارد مداد است.”H” را سمبولی برای سخت (Hard) و “B” را نشانه پهن (Bold) می‌دانند. درجه F به جای اسم فرانتز هاردتموت به کار رفته است که به عنوان ابدع کننده فرآیند درجه‌بندی شناخته می‌شود و در بین درجه‌های “H” و “B” قرار دارد.در بیشتر کشورهای جهان معمولاً از سیستم درجه‌بندی اروپایی استفاده می‌کنند.

احتمالا می پرسید که چرا این همه درجه بندی؟

درواقع طیف گسترده درجه‌ها به ویژه برای هنرمندان دارای اهمیت است. آن ها سایه‌ها و تأثیرات متفاوتی از هر کدام از درجه‌های سرب به دست می‌آورند. البته نباید نویسندگان، مهندسان، معماران و … را هم فراموش کرد.سختی سرب بر صافی، قدرت، پایایی نشانه‌ها و رنگ‌ها تأثیرگذار است.
اگر به دنبال یک مداد تاریک‌ تر و نرم‌ تر هستید بهتر است مداد خود را از طیف B انتخاب کنید. فراموش نکنید که هرچه عدد بیشتر باشد، مداد نیز نرم‌تر و تاریک‌تر است. توجه داشته باشید که مداد نرم‌تر قابلیت پاک شوندگی اثرات آن را کاهش می‌دهد، اما این مدادها برای سایه روشن و ترسیم فوق العاده هستند.اگر یک مداد روشن‌تر و سخت‌تر می خواهید بهتر است در میان طیف H به دنبال مداد مورد نظر خود بگردید. البته باید توجه داشته باشید که در این طیف هرچه شماره بزرگ‌تر باشد مداد هم سخت‌تر و روشن‌تر خواهد بود. این مدادها برای نوشته‌های کوچک‌تر، خطوط تیز و ترسیم‌ها کم‌رنگ ساخته شده‌اند.

سایر سبک‌های مداد

باید در نظر داشت که تمام مدادها یکسان ساخته نمی‌شوند و انواع زیادی مداد وجود دارد که هر کدام برای منظوری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله به تاریخچه مداد اشاره کردیم و در ادامه به معرفی چند نوع مداد می پردازیم.

مداد کلاچ

مداد کلاچ صدها سال قدمت دارد. فیکسچر چنگال مانند این مداد اجازه می‌دهد تا سرب، به اندازه‌ای که احتیاج دارید، از آن خارج شود. مداد کلاچ برای سایه روشن، کارهای فنی و سریع گزینه فوق العاده‌ای است.

• 

مداد مکانیکی

مداد مکانیکی ابزاری قابل اتکاء و ایده‌آل است که همیشه یکی از آنها را به همراه خواهید داشت. در این نوع مداد سرب به پوشش خارجی پیوند نخورده است و در صورت تمام شدن نوک آن می‌توان آن را به صورت مکانیکی افزایش داد. بنابراین نیازی به مدادتراش نخواهید داشت. مدادهای مکانیکی گزینه‌ ایده‌آلی برای ترسیم یا نگارش هستند و بهترین انتخاب مهندسان و طراحان نیز خواهند بود.

مدادرنگی

مداد رنگی‌ها در میان سایر مدادها، گزینه‌های سرگرم کننده‌ای هستند. هسته بسیاری از مدادهای رنگی از موم، رنگدانه و … ساخته شده است که باید قبل از پرس شدن ترکیب شده و به شکل نهایی آن در آورده شود. برخی از مدادهای رنگی می‌توانند روغنی یا قابل حل در آب باشند. این مدادها می تواند برای اهل هنر مناسب باشد.

• 

مداد آبرنگی

این نوع مداد حاوی سرب رنگی بوده و ویژگی قابلیت شستشوی در آب به آن افزوده شده است. این مدادها را می‌توان به خودی خود مورد استفاده قرار داد یا اینکه آنها را با آب مخلوط کرد و با براش مورد استفاده قرار داد. این مدادها در حالت دوم تأثیری مشابه نقاشی‌های آب رنگی خواهند داشت.

• 

مداد سیاه بال پالومینو

پالومینو سنت محبوب سیاه بال 602 را ادامه داد. ابرهارد فیبر در دهه 1930 این نوع مداد را ارائه داد و در سال 1998 تولید آن خاتمه یافت. مدادهای سیاه بال پالومینو در ژاپن و از درختان اصیل سداری ساخته می‌شوند که از کالیفرنیا و اورگون آورده می‌شوند. تمام مدادها با دست تراشیده شده است تا طرحی برای جای گذاری پاک‌کن منحصر به فرد خود را داشته باشد.
البته تمام مدادها یکسان ساخته نمی‌شوند و انواع بسیار دیگری نیز وجود دارند که هر کدام برای منظوری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• 

مدادهای استثنایی

برخی از مداد ها در سطوح بالاتری از سایر مداد ها قرار دارند. برای مثال می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

1. گارف، ساخته فیبر کستل: مداد، مدادتراش و پاک‌کن. تذکر: مدادتراش را در دریچه آن پیدا کنید!
2. مداد بال پوینت براس میدوری: گزینه‌ای ایده‌آل برای حمل مداد در جیب – هر زمانی که نیاز داشتید آن را بیرون آورید.
3. ویژه کوهی نوری: آیا لازم است روی شیشه، گوشی همراه، چینی یا فلز چیزی بنویسید؟ دلیل خاصی در پشت نامگذاری “ویژه” این مداد وجود دارد.
4. مداد ابزار نوک سوزنی یک تماس مونتورد: ابزار شخصی دم‌دستی همراه با یک خط کش 4 اینچی با مقیاس 4 متریک، نوک سوزنی و پاک کن.
5. مداد جادویی بوتیک فابریانو: این مداد مغناطیسی است .

کاربران برجسته مداد در طول تاریخ آن

تعدادی کاربر برجسته مداد در طول تاریخ وجود داشته‌اند که در اینجا لازم است به آنها اشاره کنیم:
· جان استین بک، نویسنده، یکی از هواداران سرسخت مدادهای سیاه بال که دوست داشت نوک مدادهایش سخت و تیز باشد. پسرش، توماس می‌گوید که گاهی اوقات پدرش بیش از 100 مداد مصرف می‌کرد. سیاه بال نسخه‌های معدودی را برای استفاده استین بک تولید کرد.
· رونالد دال تمام داستان‌هایش را با مداد HB می‌نوشت. او هر صبح نوک شش مداد را برای نوشتن تیز می‌کرد و وقتی که تمام مدادها باید مجدداً تیز می‌شدند می‌فهمید که چند ساعت سرگرم نوشتن بوده و وقت نهار است.
· هاست جانی کارسون به طور منظم در میز شو امشب با مدادها بازی می‌کرد. البته معمولاً هر دو سر این مدادها با پاک‌کن پوشش داده شده بودند تا از هر اتفاقی جلوگیری شود.
· توماس ادیسون، مخترع، ساخت مداد ویژه خود را به مداد ایگل (Eagle Pencil) سپرده بود. هر مداد سه اینچ طول داشت، از مدادهای استاندارد ضخیم‌تر بود و گرافیت آن از مدادهای در دسترس نرم‌تر بود.

امیدواریم که در اینجا شما را به سفری برده باشیم که تازه‌های زیادی در آن وجود داشته است و برای اولین بار آنها را مطالعه کرده‌ و شنیده‌اید. در پایان باید بگوییم که مدادهای مختلف در شکل، اندازه و شدت رنگ‌های متفاوتی تولید می‌شوند. پس از خود بپرسید که:
· چه نوع مدادی را می‌خواهم یا نیاز دارم؟
· برای چه کاری از مداد استفاده می‌کنم؟
· باید چه درجه‌ای را انتخاب کنم؟
· چه شکل و طولی را نیاز دارم؟
· ظاهر مداد من باید چگونه باشد؟
· آیا باید پاک‌کن داشته باشد؟
· چه پولی را به خرید مداد اختصاص می‌دهم؟
همه این پرسش ها فقط برای این است که بهترین گزینه را انتخاب کنید!